Epidurale pijnstilling tijdens arbeid en bevalling

• Voor de anesthesist de epidurale verdoving toedient, krijg je een infuus in de arm voor extra vochttoediening door de vroedvrouw.
• Het ideale moment voor de epidurale wordt bepaald in samenspraak met de vroedvrouw en gynaecoloog. 

• Dit gebeurt in de arbeidskamer. 
• Je neemt de juiste houding aan. Volgens de voorkeur van de anesthesist neem je een zittende of liggende houding aan:
  • zittend = op de rand van het bed
  • liggend = op de zij
• Je maakt je rug zo bol mogelijk.
• De anesthesist ontsmet je rug en dekt die af met een steriele doek. 
• Je krijgt een kleine prik met een dunne naald voor de plaatselijke verdoving van de huid. 
• Daarna zoekt de anesthesist met een speciale naald de epidurale ruimte tussen de ruggenwervels op. Hij/zij schuift een kleine katheter (dun buisje) tussen de wervels, tot in de epidurale ruimte. Dit kan een klein elektrisch schokje veroorzaken in de benen, wat normaal is. 
  • De epidurale ruimte bevat veel bloedvaten die bij zwangere vrouwen heel prominent aanwezig kunnen zijn. Bij het plaatsen kan de katheter in één van deze bloedvaten terechtkomen. ln dit geval wordt de katheter verwijderd en beginnen we opnieuw met de procedure. Verder heeft dit geen enkel gevolg voor je.
• De anesthesist verwijdert de naald en plakt het slangetje stevig vast op je rug. 
• We koppelen een pompje met medicatie aan het slangetje dat gedurende het verdere verloop een ingestelde hoeveelheid van de medicatie afgeeft. Een andere mogelijkheid is dat je een drukknopje in de hand krijgt om zo zelf extra medicatie toe te dienen. Door de beveiligde instellingen van deze pomp is overdosering uitgesloten.

• Na de toediening van de eerste medicatie duurt het een tiental minuten voor de zenuwen in de epidurale ruimte tijdelijk gedeeltelijk of volledig verdoofd zijn. Je ervaart vanaf dan de weeën als als korter en minder pijnlijk. Daarnaast kan de beweeglijkheid en het gevoel in je benen afnemen. Je benen voelen ook warm aan. 
• Het is ten stelligste af te raden om nog rond te lopen. Meestal bevelen we een zijlig aan. Doordat de verdovende vloeistof de neiging heeft om naar de laagst gelegen zijde van het lichaam te lopen, kan bij langdurige zijlig de bovenliggende zijde weer wat pijnlijk worden. Je kan dit verhelpen door op de andere zijde te liggen. 
• Wanneer tijdens de arbeid besloten wordt om over te gaan tot een keizersnede, dan kan de reeds aanwezige epidurale katheter dienen om de ingreep pijnloos en bewust mee te maken. 

• We stoppen de toediening van de medicatie wanneer de bevalling nakend is. 
• De epidurale katheter wordt kort na de bevalling verwijderd, geleidelijk aan zal de verdoving uitwerken. 
• Je kan ten vroegste 1 uur na het stopzetten van de epidurale verdoving opstaan. Dat gebeurt steeds onder begeleiding van de vroedvrouw en op voorwaarde dat je benen weer goed beweeglijk zijn. 

Mogelijke bijwerkingen van een epidurale verdoving zijn:

Tijdelijke bloeddrukdaling

Door de medicatie kan de bloeddruk dalen. Daarom wordt er voor het prikken van de epidurale altijd eerst een infuus geplaatst om extra vocht te geven en eventueel bloeddrukverhogende medicatie.

Warme en gevoelloze benen

Dit is eigenlijk geen bijwerking, maar een teken dat de verdoving begint te werken: de benen zullen warm en gevoelloos aanvoelen. Dit is een tijdelijk fenomeen en verdwijnt zodra de verdoving is uitgewerkt. Om deze reden wordt wel gevraagd in bed te blijven na de epidurale. Je zal immers minder kracht hebben in de benen, maar toch nog voldoende kracht om mee te persen. 

Jeuk

Kan soms een nevenwerking zijn van een van de pijnstillers. Dit is totaal onschadelijk.

Hoofdpijn

Dit gebeurt alleen in heel uitzonderlijke gevallen als de anesthesist per ongeluk te diep prikt voorbij de epidurale ruimte en zo een gaatje maakt in het harde vlies rond het ruggenmerg. Door dit gaatje gaat er ruggenmergvocht lekken in de epidurale ruimte, wat een heel typische hoofdpijn geeft. Het is een hoofdpijn die opkomt bij het rechtop zitten en verdwijnt bij het liggen. Indien de anesthesist ongewild te diep heeft geprikt, zal hij dit melden en zo nodig behandelen indien de klachten ernstig zijn en niet spontaan verdwijnen door bedrust en veel drinken.

Rugpijn

Een drukpijn kan optreden ter hoogte van de prikplaats, ten gevolge van een lichte kneuzing van de weefsels. Dit is zeer onschuldig en gaat vanzelf over.

Urineren

Spontaan urineren kan moeilijk worden. Een kwartier na het plaatsen van de epidurale (wanneer de verdoving goed werkt) wordt daarom een blaassonde geplaatst.